Chứng
thực là một hoạt động hành chính phổ biến trong đời sống xã hội, nhằm đảm bảo
quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ
chức xã hội, góp phần đáp ứng nhu cầu về sử dụng nhiều loại giấy tờ, văn bản để
thiết lập các quan hệ phục vụ nhu cầu của tổ chức, cá nhân.
Hiện nay cùng với sự phát triển
của kinh tế - xã hội thì nhu cầu chứng thực của người dân ngày càng tăng lên.
Chính vì vậy việc đảm bảo giá trị pháp lý cho văn bản chứng thực có ý nghĩa rất
quan trọng để nhà nước quản lý cũng như đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của
tổ chức, cá nhân.
Uỷ ban nhân dân cấp xã là cơ quan
có vai trò quan trọng trong việc chứng thực các văn bản, giấy tờ cho người dân
ở cơ sở. Các văn bản, giấy tờ được chứng thực tại UBND xã sẽ có giá trị pháp lý
bảo đảm an toàn cho người dân khi tham gia các giao dịch. Với trách nhiệm năng
lực và năng lực của mình, giá trị của các văn bản được chứng thực bởi UBND cấp
xã cần phải được bảo đảm.
Theo Điều 3 Nghị định 23/2015/NĐ-CP ngày 16/02/2015 về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính,
chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch thì giá trị pháp lý của văn
bản chứng thực nói chung và văn bản chứng thực tại UBND xã được quy định như
sau: Bản sao được cấp từ sổ gốc có giá trị sử dụng thay cho bản chính trong
các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; Bản sao được chứng
thực từ bản chính theo quy định có giá trị sử dụng thay cho bản chính đã dùng
để đối chiếu chứng thực trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy
định khác; Chữ ký được chứng thực theo quy định có giá trị chứng minh người yêu
cầu chứng thực đã ký chữ ký đó, là căn cứ để xác định trách nhiệm của người ký
về nội dung của giấy tờ, văn bản; Hợp đồng, giao dịch được chứng thực theo quy
định có giá trị chứng cứ chứng minh về thời gian, địa điểm các bên đã ký kết
hợp đồng, giao dịch; năng lực hành vi dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu
điểm chỉ của các bên tham gia hợp đồng, giao dịch.”
Như vậy, tùy từng văn bản chứng thực mà
có giá trị pháp lý khác nhau theo quy định của pháp luật. Đối với bản sao giấy tờ, văn bản được chứng thực thì có giá trị
pháp lý sử dụng thay cho bản chính trong các giao dịch. Thông qua hoạt động
chứng thực, pháp luật đã tạo ra độ tin cậy pháp lý cho các văn bản giấy tờ. Do
đã được UBND cấp xã đảm bảo nội dung của bản sao là chính xác so với bản chính
và bản chính là có thực và hợp lệ. Người dân không phải đi lại xa xôi, tiết
kiệm thời gian, chi phí, chỉ cần đến trụ sở UBND cấp xã là được bảo đảm chứng
thực theo yêu cầu mà vẫn đảm bảo độ chính xác, tin cậy của giấy tờ. Đồng thời với quy định bản sao có giá trị pháp lý sử dụng thay cho bản chính
trong các giao dịch sẽ góp phần giảm rủi ro thất lạc bản chính giấy tờ, văn bản
của người dân.
Khi chứng thực chữ ký, UBND cấp xã cần hiểu rõ việc chứng thực có giá
trị chứng minh người yêu cầu chứng thực đã ký chữ ký đó. Như vậy, xét về mặt bản chất,
chứng thực chữ ký chỉ nhằm xác nhận, xác thực là người yêu cầu chứng thực chính
là người đã ký chữ ký đó, tạo căn cứ để xác định trách nhiệm của người đó đối
với nội dung giấy tờ, văn bản đã ký.
Đối với hợp đồng, giao dịch được UBND cấp xã
chứng thực cũng có giá trị chứng cứ, trừ trường hợp được thực hiện không đúng
thẩm quyền hoặc không tuân theo quy định hoặc bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu. Việc cung cấp dịch vụ
chứng thực nhằm đảm bảo an toàn pháp lý cho hợp đồng, giao dịch, tạo lập giá
trị pháp lý cho các giấy tờ, văn bản được chứng thực phục vụ nhu cầu sử dụng,
tạo sự tin tưởng vững chắc cho các tổ chức, cá nhân khi sử dụng và thực hiện
thủ tục hành chính nói chung. Qua đó, giúp cho người thực hiện giao dịch được
thuận lợi hơn. Thông qua hoạt động chứng thực hợp đồng, giao dịch, UBND cấp xã
đã xem xét, kiểm tra một số giấy tờ cũng như một số điều kiện pháp lý của hợp
đồng, giao dịch... đảm bảo hợp đồng, giao dịch đó có hiệu lực pháp luật. Vì vậy
hạn chế tranh chấp, kiện tụng, góp phần đảm bảo ổn định trật tự kinh tế - xã
hội. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, hợp đồng được chứng thực chỉ có giá
trị chứng minh về thời gian, địa điểm ký kết hợp đồng, chữ ký, năng lực hành vi
dân sự, ý chí tự nguyện, chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của các bên tham gia hợp
đồng, giao dịch; còn các bên phải chịu trách nhiệm về nội dung của hợp đồng, giao
dịch đã được chứng thực. Quy định này đã phân biệt rõ giữa giá trị pháp lý của
hợp đồng, giao dịch được chứng thực với hợp đồng, giao dịch được công chứng.
Tuy nhiên, đối với hợp đồng, giao dịch được
công chứng thường có giá trị pháp lý, tính an toàn pháp lý cao hơn bởi được
công chứng viên chịu trách nhiệm về cả hình thức lẫn nội dung. Hợp đồng,
giao dịch được công chứng sẽ có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong hợp đồng, giao dịch được công
chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố là vô hiệu. Với
trách nhiệm của mình, Chủ tịch UBND cấp xã và công chức Tư pháp - hộ tịch cần
tiếp tục nghiên cứu những quy định liên quan đến nội dung hợp đồng giao dịch để
tiến hành hoạt động chứng thực. Theo quy
định hiện hành thì việc lựa chọn công chứng hay chứng thực tại UBND cấp xã là
quyền của cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên người dân cần phải hiểu rõ bản chất và
giá trị pháp lý giữa việc công chứng và chứng thực các hợp đồng, giao dịch để
có sự lựa chọn phù hợp, đảm bảo an toàn pháp lý giao dịch về sau. Việc
đến chứng thực tại UBND cấp xã rõ ràng vẫn thuận lợi, ít chi phí mà giá trị
pháp lý của giấy tờ văn bản chứng thực vẫn bảo đảm.
Có thể nói, hoạt động chứng thực
không chỉ mang tính chất dịch vụ công, phục vụ lợi ích thiết thực của nhân dân,
mà còn là cơ sở pháp lý để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép công
dân, tổ chức thực hiện một cách hợp pháp các giao dịch của mình; điều kiện cần
để các giao dịch dân sự được bảo đảm thực hiện trên thực tế và là cơ sở pháp lý
để tòa án giải quyết cho các bên đương sự, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên
quan khi có tranh chấp xảy ra; công cụ hỗ trợ cho chức năng quản lý nhà nước
trong thực tiễn quản lý, giản tiện những thủ tục có liên quan đến các loại giấy
tờ cần thiết. UBND cấp xã với thẩm quyền được giao, với sự nỗ lực không ngừng
hoàn thiện kỹ năng, nghiệp vụ, sẽ vẫn là địa chỉ tin cậy để người dân chủ động
tìm đến để được phục vụ./. |
